بهترین خوراک دام برای دام های شیرده
یکی از مهم ترین و پردغدغه ترین مسائل برای دامدار و پرورش دهنده دام شیرده، ترکیب غذایی و خوراک دام مناسبی است که بتواند تمام نیاز به انرژی، پروتئین، مواد معدنی و ویتامین را تامین کند. انتخاب جیره غذایی مناسب و خوراک دام با کیفیت از اهمیت بالایی در شیردهی دام ها برخوردار است. میزان خوراک دهی به دام شیری به نوع دام و مقدار شیری که تولید می کند، بستگی دارد. دام شیری که 500 کیلوگرم وزن دارد و 12 کیلوگرم در روز شیر تولید می کند، نیاز به 11 کیلوگرم خوراک در روز دارد. مهم ترین مواد مورد نیاز در جیره غذایی دام شیرده چه به صورت علوفه و چه به صورت کنسانتره عبارتند از:
- پروتئین
دام های شیرده به دلیل تولید شیر نیاز به مواد غذایی حاوی پروتئین بالا دارند. علوفه های تازه و علوفه های خشک به همراه بهترین کنسانتره دامی به افزایش انرژی و تولید شیر آن ها کمک می کند. علوفه، به خصوص یونجه و شبدر، و کنسانتره های مصرفی گاوهای شیری حاوی مقدار کافی مواد پروتئینی است. گاوها بر خلاف طیور در جیره غذاییشان نیاز ندارند که همزمان پروتئین گیاهی و حیوانی را مصرف کنند. تنها پروتئین های گیاهی در خوراک دام می تواند نیاز را برطرف کند.
- کربوهیدرات ها
این ماده مغذی منبع اصلی انرژی برای میکروارگانیسم های موجود در شکمبه دام است. کربوهیدارت ها 65 تا 75 درصد خوراک دام شیرده را تشکیل می دهند. این مواد انرژی مورد نیاز گاو برای تولید شیر را تامین می کنند. از سوی دیگر، کربوهیدرات ها پیش سازهای ترکیبات شیر از جمله لاکتوز، چربی و پروتئین هستند. اگر دام شیری در تغذیه خود بیش از حد پروتئین مصرف کند، پروتئین اضافه تبدیل به کربوهیدرات می شود. مقدار زیاد کربوهیدرات در خوراک دام شیری می تواند عملکرد و متابولیسم شکمبه را مختل کند. به همین دلیل همیشه باید میان مواد پروتئینی و کربوهیدرات ها توازن برقرار باشد.
- چربی ها
مواد چربی هم مانند سایر مواد در خوراک دام شیرده وجود دارد. چربی ها بیشتر در دانه های روغنی مانند پنبه دانه و تخم برزک به وفور یافت می شوند. میزان چربی باید متعادل باشد، زیرا چربی اضافه باعث افت چربی شیر گاو خواهد شد. خوراک دام و طیورمناسب یا به عبارت دیگر بهترین خوراک دام و طیور باید درصد متعادلی از چربی را داشته باشد.
- مواد معدنی
دام های شیرده برای رشد بهتر و تولید شیر باکیفیت نیاز به مقدار کمی مواد معدنی دارند. به طور کلی مواد معدنی مقدار کمی از جیره غذایی دام شیری را تشکیل می دهد. گاو شیری باید روزانه 3 تا 5 درصد ماده معدنی از غذای خشک خود دریافت کند. کمبود مواد معدنی یا حذف آن ها از جیره غذایی باعث کاهش تولید مثل، تضعیف سیستم ایمنی دام و بروز بیماری می شود. کلسیم، فسفر، منیزیم، سدیم، کلر، ید، کروم، مس، آهن، منگنز، سلنیوم و کبالت از جمله مواد معدنی مورد نیاز دام های شیری هستند. مواد معدنی در خوراک دام و طیور یک دسته بسیار مهم است و باید حتما وجود داشته باشد وگرنه خوراک به عنوان بهترین شناخته نمی شود.
- ویتامین ها
ویتامین ها نقش پررنگی در سلامت دام های شیری، جلوگیری از بیماری و بهبود کیفیت شیر آن ها دارند. ویتامین A موجود در علوفه سبز مانند یونجه و شبدر، ویتامین D ضروری برای استحکام استخوان های دام و ویتامین E برای کمک به تولید مثل دام، مهم ترین ویتامین هایی هستند که باید در خوراک دام و طیور قرار داده شوند.
